Се качив на вагонот од прва класа. Беше петок попладне, па ми беше тешко да најдам место во купето. И таму друштвото веќе беше собрано, а политичкиот спор невообичаено емотивен. Седнав на единственото слободно место и извадив провладин весник од торбата. Затоа што всушност сакав да дремнам малку, а кај нас провладиниот печат е најдоброто за спиење. Ефектот беше речиси моментален. Откако прочитав неколку реченици за новиот вртоглав економски раст на нашата татковина, бев толку сигурен во мојата иднина, што заспав. Но, за многу кратко време. Ме разбуди високиот глас на соседот. Зборуваше за мене, но не директно.
– Го гледате ли Господа? Типичен пристап на претставник на моќта, т.е. на корумпираниот владин функционер. Државата гори, народот се дави во странски долгови, а тој мирно ´рчи…
Во такви ситуации најдобро е да се преправате дека спиете. Искрено, типот беше во право. Бев рамнодушен кон националните надворешни долгови. Ме интересираа само моите лични долгови. А ги имаше доста. Затоа не реагирав на провокацијата. Елегантно ´рчев, како што треба да ´рчи човек со високо образование. Дискретно го гледав друштвото. До мене седеше добро граден млад студент. Во рацете држеше опозициски весник. Кажа:
– Политичката ситуација е критична. Корупцијата е широко распространета. А скапотијатаа – немерлива. Замисли Господе: вчера за да полагам банкарски испит морав да го поткупам професорот со 200 евра…
– Двесте евра! О Боже! Но животот во главниот град е скап! – рече жената спроти.
– Секако дека е скапо! А за тоа е виновна само актуелната власт. Пред една година сите испити ги полагав со двесте евра. Ама тогаш беше друг премиер, друг беше министер за образование… Тогаш нашите беа на власт…
– Бев лут, по ѓаволите! Земаат само евра! Ја презираат нашата национална валута. Шокантен недостиг на патриотизам, додаде пополнетиот господин што седеше покрај прозорецот.
Една стара дама седеше покрај вратата, цврсто држејќи ја црната кожна чанта. Со тажен глас рече:
– Ама зошто плаќате, бе луѓе? Подобро е да учите…
– Учи, учи, учи! Зборуваш како ќелавиот Ленин, – нервозно одговорила градената студентка. – Ова не е модерно, драга госпоѓо. Учењето, како што кажува самиот збор, е за научниците… Учениците следат! Затоа се студенти…
-Многу сте духовити.. -додаде младата дама, насмевнувајќи се љубезно.
– Јас сум доста сериозна, госпоѓо. Во мојата група на Универзитетот има само еден сиромав што учи… И сите го исмејуваат!
– А тој, зошто учи?
– Затоа што е сиромав, ограничен селанец! Негова работа! Нема пари за професорот? За казна, нека учи…
– Во право си…
– Подобро беше за време на претходната влада. Стандардот на живеење беше повисок. Имавме пари за сите испити. А остануваше дури и за пиво…
– Која година си?
– Можеби трета. Не сум сигурен. Универзитетот е во страшен хаос…
– Долу корумпираната власт – забележа соседот – Незаинтересираноста на властите е дрска. Корупцијата дивее, а власта спие…
Тогаш во купето влезе млад кондуктер и морав да се разбудам. Замоли за билетите. Сите почнаа да копаат по џебовите и наместо билети му дадоа пет ливчиња. Оти и банкнотата е билет… Банкарски билет.
Кондуктерот се заблагодарил и ги стави овие мали сметки во својата официјална кожна чанта, без никаква сметка за возврат. Проблем настана кога старата дама немаше ситно. Со несигурен гест, таа му подаде нова банкнота од педесет леи. Но, кондуктерот и ги врати сите пари; во последно време има навистина чесни луѓе, кои работат во државните железници.
Кога му ја покажав мојата карта и тоа од прва класа, тој ме погледна како да гледа крокодил. Праша:
– Зошто купувате билети? Тие се толку скапи…
– Па… и јас не знам… Така, од навика…
Кондуктерот одмавна со главата неодобрувачки:
– Ти си расипничка личност… Тоа веднаш се забележува… – додаде тој, пишувајќи нешто на мојот билет.
– Дали сфаќате дека со купување карта го поддржувате сегашниот режим? – рече младиот човек.
Искрено кажано, како и секој романски интелектуалец, не ја сакав моќта. Одеднаш, се чувствував глупаво за овој билет. Се чувствував засрамено. Се заколнав дека никогаш повеќе нема да купам билети. Но, не влегов во дискусија. Го зедов провладиниот весник. Прочитав неколку реченици за реформата во образованието и повторно сонот ме совлада. Веднаш штом ги затворив очите, гласот на комшиката со громогласен глас проговори:
– Дали виде? Бев сигурен дека има билет… Стар, рѓосан комунист…
– Поради таквите како него, оваа гнила влада просперира …
– Види како спие… Не му е гајле за ништо… Типичен службеник…
Знаев дека беа во право. Не ми беше грижа. Имаше уште две години до следните избори, па решив да спијам како што треба да спие граѓанин на слободна земја. И одеднаш гласовите на патниците престанаа да допираат до мене. Можев да го слушнам монотоното штракање на тркалата што стануваше сѐ потивко.
